الیوین چیست و در چه سنگ هایی وجود دارد؟

الیوین (Olivine) گروهی از کانی‌های سلیکاته غنی از آهن و منیزیم است که در سنگ‌های آذرین بازیک و الترابازیک به عنوان کانی اصلی سنگ ساز وجود دارد. الیوین از خانواده نزوسیلیکات ها است و به رنگ سبز زیتونی تا سبز-قهوه ای وجود دارد. شکل دانه ای، شکست صدفی و درجۀ سختی 7، از دیگر نشانه های تشخیص و شناسایی Olivine است. از انوع الیوین می‌توان به فورستریت، فایالیت، مونتی سیلیت و کیرشتینیت اشاره کرد. Olivine کانی تشکیل دهندۀ برخی سنگ های دگرگونی درجه بالا و برخی شهاب سنگ ها نیز می‌باشد. سرپانتین و ایدینگسیت محصول دگرسانی Olivine هستند. از کاربردهای الیوین می‌توان به استفاده از آن در ساخت جواهر، استفاده در مهندسی کشاورزی و استفاده در صنایع ریخته گری اشاره کرد.

الیوین چیست؟

الیوین (به اختصار OLV) فراوان ترین ماده تشکیل دهنده گوشته بالایی زمین است. از آنجا که ماگماهای سنگ ساز از این بخش از زمین نشأت می‌گیرند، اولیوین، یکی از کانی‌های مهم تشکیل دهندۀ سنگ های آذرین است. یک کانی سیلیکاته از خانوداه نزوسیلیکات ها. این کانی در سنگ‌های آذرین الترابازیک و بازیک به عنوان کانی اصلی حضور دارد. در آذرین‌های حد واسط یک کانی فرعی محسوب می‌گردد؛ یعنی فراوانی‌اش کمتر است. Olivine کانی اصلی در برخی از سنگ های دگرگونی دما بالا نیز محسوب می‌شود. رنگ این کانی از زرد مایل به سبز تا سبز تیره متغیر است و نام آن از رنگ سبز زیتونی‌اش انتخاب شده است.

کریزولیت (Chrysolite) نام مترادف (هم معنی) الیوین و پریدوت، به انواع شفاف الیوین گفته می‌شود. معمولاً نام Olivine به اعضای سری محلول جامد فورستریت-فایالیت داده می‌شود. علاوه بر این اعضای انتهایی منیزیم و آهن، گروه Olivine حاوی منگنز (تفرویت)، کلسیم- منگنز (گلوکرویت)، کلسیم- منیزیم (مونتی سلیت) و کلسیم-آهن (کیرششتاینیت) است.

انواع اولیوین

بر اساس ترکیب شیمیایی و نمودار مثلثی بالا، انواع مختلفی از کانی اولیوین وجود دارد که عبارتند از:

1. فورستریت / اولیوین غنی از منیزیم (Mg₂SiO₄)
2. فایالیت / اولیوین غنی از آهن (Fe₂SiO₄)
3. مونتی سیلیت (CaMgSiO₄) یک کانی دگرگونی مجاورتی دما بالا در سنگ های آهکی – دولومیتی سیلیس دار است.
4. کیرشتینیت (CaFeSiO₄)

سایر عضوهای کم یاب گروه الیوین عبارتند از:

1. تفروئیت (Mn₂SiO₄)
2. لارسنیت (PbZnSiO₄)

1- فورستریت

اگر در ترکیب یا فرمول کلی الیوین ها یعنی (Mg, Fe)₂SiO₄ عنصر منیزیم (Mg) غالب باشد و آهن (Fe) بیش از 10 درصد جایگزین منیزیم نشود، الیوین از نوع فورستریت است. به عبارت ساده، فورستریت الیوین غنی از منیزیم است. رنگ فورستریت، سبز مایل به زرد کمرنگ تا سبز زیتونی است. با افزایش میزان Fe⁺² این رنگ تیره می‌شود و تا سبز مایل به قهوه‌ای می‌رسد.

Forsterite موجود در برخی از سنگ های اولترامافیک ممکن است یک ساختار نواری را در بخش‌های نازک با میکروسکوپ پلاریزه نشان دهد. با چشم غیرمسلح، فوستریت خالص بی‌رنگ به نظر می‌رسد، اما با افزایش محتوای اکسید آهن، نمونه ها رنگ های سبز مایل به زرد، سبز تیره و در نهایت قهوه‌ای تا سیاه نشان می‌دهند فورستریت، با کیفیت گوهر، به نام پریدوت شناخته می‌شود. به دلیل نقطه ذوب بالا و مقاومت در برابر معرف های شیمیایی، الیوین منیزیم یک ماده نسوز مهم نیز است! از این رو، می‌تواند در پوشش کوره ها و فرآیندهای شیمیایی قرار گیرد، استفاده شود. بدون آنکه آسیبی به آن برسد.

2- فایالیت

اگر در ترکیب یا فرمول کلی الیوین ها یعنی (Mg, Fe)₂SiO₄ عنصر آهن (Fe) غالب باشد و منیزیم (Mg) بیشتر از 10 درصد جایگزین آهن نشود، Olivine از نوع فایالیت است. نام فایالیت از جزیره فایال در آزور برگرفته شده است. ساختار کریستالی الیوین، علاوه بر آهن فرو، قادر است مقادیر نسبتاً کمی آهن فریک نیز در خود جای دهد. در مقاطع نازک در زیر میکروسکوپ، حتی فایالیت خالص نیز زرد کم رنگ به نظر می‌رسد. در ترکیب فایالیت ممکن است Mn²⁺ بجای Fe²⁺ قرار گیرد و سری نسبتاً کمیابی بین فایالیت و تفروئیت MnSiO₄ به وجود آورد.

تفرویت خالص خاکستری است و مونتی سلیت نیز خاکستری یا بی رنگ به نظر می‌رسد. برخی از تغییرات خواص نوری مشاهده شده در بلورهای طبیعی الیوین احتمالاً ناشی از جایگزینی های کوچک اما متفاوت منیزیم و آهن با کلسیم و منگنز و سیلیسیم توسط تیتانیوم، کروم و آهن فریک است. در فایالیت، ممکن است دندریت‌های (کریستال‌های شاخه‌دار کوچک) مگنتیت یا کرومیت دیده شود که ممکن است اکسولوشن باشند.

وجود مقادیر نسبتاً زیاد اکسید آهن در olivineها، نشان دهندۀ شرایط پیشرفته اکسیداسیون و یا ورود مگنتیت همزمان با تبلور از ماگما است.

ویژگی های فیزیکی

• الیوین در طبیعت معمولاً به صورت دانه های در بر گرفته شده یا توده های دانه‌ای ظاهر می‌شود.
• رنگ سبز مایل به زرد کمرنگ تا سبز زیتونی؛ با افزایش میزان Fe²⁺ سبز مایل به قهوه‌ای.
• الیوین معمولاً جلای شیشه ای دارد و دارای سطح شکست صدفی است
• این کانی با شکل دانه‌ای خود تشخیص داده می‌شود.
• شعلۀ فوتک بر آن تأثیری ندارد.
• در HCl (اسید کلریدریک) به آرامی حل می‌شود و تبخیر آن به تشکیل سیلیس ژلاتینی منجر می‌شود.
• سختی Olivine5 تا 7 است.
• گرانی ویژۀ آن 3.27 تا 4.37 می باشد که با ازدیاد آهن (Fe) بالا می‌رود.

ترکیب شیمیایی الیوین ها

ترکیب شیمیایی الیوین‌ها را می‌توانیم در سیستم Ca₂SiO₄– Mg₂SiO₄– Fe₂SiO₄ نشان دهیم. در این سیستم، فراوان ترین الیوین‌ها ترکیبی از فوستریت (Mg₂SiO₄) تا فایالیت (Fe₂SiO₄) دارند. سری محلول جامد کاملی از فورستریت Mg₂SiO₄ تا فایالیت Fe₂SiO₄ را می‌توان مشاهده کرد. اکثر الیوین های طبیعی در ترکیب این دو عضو انتهایی متوسط ​​هستند و فرمول کلی (Mg, Fe)₂SiO₄ دارند. در Olivine معمولی، مقدار Mg بیش از مقدار Fe²⁺ است. عناصر جزئی مانند آلومینیوم، نیکل، کروم و بور می توانند جایگزین عناصر اصلی موجود در الیوین یعنی Fe و Mg شوند.

در سری فورستریت-فایالیت، در انتهای غنی از منیزیمِ سریِ محلولِ جامد یعنی فورستریت، بلورها ممکن است حاوی مقادیر بسیار کمی کلسیم، نیکل و کروم باشند. اعضای غنی از آهن در انتهای دیگر سری (فایالیت)، ممکن است مقادیر کمی منگنز و کلسیم را در خود جای دهند.

ترکیبات میانی اعضای انتهایی سری با FoxFay شناسایی می‌شوند که بیانی از درصد مولی هر ترکیب است. به عنوان مثال، Fo70Fa30 ترکیبی از الیوین را نشان می‌دهد که 70 درصد آن فوستریت است. Fo70Fa30 را می توانیم به اختصار با Fo70 نشان دهیم.

علاوه بر سری فورستریت-فایالیت، سری های کامل محلول جامد دیگری نیز در میان کانی‌های مختلف الیوین وجود دارد. الیوین های نسبتاً کمیاب در راستای خط رابط مونتی سیلیت ((CaMgSiO₄ به کرشتنیت CaFe²⁺SiO₄) قرار می‌گیرند. اعضای سری  مونتی سیلیت تا کیرشتینیت نادر هستند.

اعضای سری فورستریت – فایالیت

 عضوهای سری فورستریت – فایالیت از فراورده های معمول تبلور اولیه مذاب ماگما (های) فقیر از سیلیس و سرشار از Fe و Mg هستند. دونیت ها و پریدوتیت ها سنگ‌هایی هستند که به ترتیب از الیوین و الیوین به اضافه پیروکسن تشکیل شده‌اند. تمرکز اولیوین در این سنگ ها در حین سرد شدن ماگما، احتمالاً از انباشته شدن بلورهای الیوین بر اثر گرانش (ثقل) ناشی می‌شود. عضوهای سری فورستریت – فایالیت چنانچه در شکل مشاهده می‌شود، بسیار دیرگداز هستند (نقطۀ ذوب فورستریت 1890 درجه سانتیکراد و نقطۀ ذوب فایالیت 1205 درجۀ سانتیگراد است). در این نمودار، یک سری محلول جامد کامل مشاهده می‌شود؛ بدون آنکه در آن‌ها نقطۀ حدأکثر یا حدأقلی وجود داشته باشد.

اگر مذابی با ترکیب X (که 50 درصد وزنی آن از Fe₂SiO₄ تشکیل شده است) تا منحنی سیلان سرد شود، نخستین بلورهای الیوین با ترکیب X₁ تشکیل خواهند شد. منحنی سیلان جایگاه هندسی نقاطی است در یک نمودار ترکیب – دما که حدأکثر انحلال پذیری اشباع یک سازنده یا فاز جامد را در فاز مایع نمایش می‌دهد.

با تبلور olivineهای سرشار از Mg، مذاب از آهن سرشارتر می‌شود و این امر به نوبۀ خود، تبلور olivineهای سرشار از آهن (Fe) با ترکیب x₂ را موجب می‌شود؛ تا اینکه بالأخره تمام سیال به مصرف می‌رسد. در این نقطه، در شرایط تعادل، ترکیب نهایی حاصل از تبلور x₃ است که به همان ترکیب x اولیه شباهت دارد.

ساختار بلوری

تمام الیوین ها در سیستم بلوری اورتومبیک ردۀ 2/m 2/m 2/m متبلور می‌شود. بلورهای معمولاً ترکیبی از سه منشور، سه پناکوئید و یک بی پیرامید هستند و اغلب به موازات {110} یا {010} تخت شده‌اند. الیوین به عنوان یک نزوسیلیکات طبقه بندی می شود که دارای چهار وجهی SiO₄ است که فقط توسط پیوندهای یونی از کاتیون های بینابینی به یکدیگر متصل شده‌اند. ساختار الیوین را می‌توان به عنوان یک شبکه اکسیژن لایه ای نزدیک به بسته، با یون های سیلیکون که برخی از حفره‌های چهار وجهی را اشغال می کند و کاتیون های کلسیم، آهن و منیزیم برخی از حفره های هشت وجهی را اشغال می‌کنند (شکل زیر). این لایه ها از هشت وجهی تشکیل شده است که توسط چهار وجهی مستقل SiO₄ به هم متصل شده اند. دو سایت هشت وجهی متقارن غیر معادل، M1 و M2 وجود دارد.

در olivine های آهن منیزیمی، هیچ اولویتی برای مکان M1 یا M2 برای منیزیم یا آهن آهن وجود ندارد. در الیوین های کلسیکی مانند مونتی سلیت، کلسیم ترجیحاً وارد محل M2 می‌شود و منیزیم محل M1 را اشغال می‌کند. شکل زیر، ساختمان الیوین را با چهار وجهی های مستقل SiO₄ و مواضع هشت وجهی بسیار مشابه M₁ و M₂ نشان می‌دهد.

شکل و هابیت بلوری Olivine

الیوین های منیزیم-آهن بیشتر به صورت توده های فشرده یا دانه ای وجود دارند. به جز فنوکریست‌های خوش‌شکل (تک بلورها) که در ماتریس‌های ریزدانه (توده زمینی) بازالت‌ها یافت می‌شوند، بلورهای کاملاً توسعه‌یافته نسبتاً کمیاب هستند. بلورهای موجود در بازالت ها با مقطع شش یا هشت وجهی مشخص می شوند.

مورفولوژی فایالیت اغلب ساده است.

مونتی سلیت و تفرویت معمولاً نمودهای هرمی برجسته ای را نشان می دهند. دوقلوزایی نادر است. هنگامی که دوقلوزایی اتفاق می افتد، تریلینگ ها (رشد سه دانه) ممکن است تولید شوند. و در مونتی سلیت، شکل ستاره های شش پر از کوه های هایوود در مونتانا، ایالات متحده گزارش شده است.

الیوین در چه سنگ هایی وجود دارد؟

برای پیدا کردن الیوین نیازی به حفاری یا حفاری عمیق در زمین نیست! الیوین اغلب در سنگ های تیره رنگ روی سطح زمین یافت می‌شود. معمولاً در مرز صفحات تکتونیکی و واگرا قرار دارند. بنابراین پیدا کردن آن چندان سخت نیست. این کانی دمای تبلور بالایی دارد و یکی از اولین کانی هایی است که از گرمای زمین از ماگما متبلور می‌شود. الیوین به ندرت در سنگ های رسوبی یافت می‌شود زیرا در اثر هوازدگی به راحتی تغییر می‌کند. این کانی گاه در سنگ های آهکی دولومیتی بلورین به صورت زیر تشکیل می‌شود:

2Ca Mg (CO₃)₂ + SiO₂ → Mg₂SiO₄ + 2CaCO₃ + 2CO₂

از همۀ این ها که بگذریم، الیوین در سنگ‌های زیر وجود دارد:

1. سنگ های آذرین
2. سنگ های دگرگونی
3. شهاب سنگ ها و گوشته زمین

الیوین در سنگ های آذرین

در میان کانی های تشکیل دهندۀ سنگ‌های آذرین، الیوین کانی نسبتاً رایجی است. مقدار آن در سنگ‌های آذرین متغیر است و بر حسب میزان فراوانی‌اش در سنگ آذرین، به عنوان کانی اصلی تا فرعی، تغییر می‌کند. Olivine اساساً در سنگ های آذرین کم سیلیس و تیره رنگ مانند گابرو، پریدوتیت و بازالت یافت می‌شود. در این سنگ ها، Olivine با پیروکسن ها و پلاژیوکلاز همراه است و به عنوان کانی اصلی حضور دارد. در سنگ هایی که میزان سیلیس بالا است، فراوانی Olivine کم می‌شود و به عنوان کانی فرعی حضور دارد. الیوین غنی از Mg یا همان فورستریت، در حضور سیلیس آزاد ناپایدار است و واکنش آن با سیلیس، به تشکیل پیروکسن انستاتیت منجر می‌شود. به واکنش زیر توجه کنید.

Mg₂SiO₄ + SiO₂ → 2MgSiO₃

بنابراین، الیوین را باید در سنگ های آذرین مافیک و اولترامافیک زیر جستجو کنیم:

1. دونیت سنگی است که تقریباً به طور کامل از الیوین تشکیل شده است (بیش از 90 % الیوین دارد).
2. پریدوتیت ها
3. گابروها
4. بازالت ها

در این سنگ های آذرین، الیوین معمولاً با پلاژیوکلاز کلسیم، پیروکسن های غنی از منیزیم و اکسیدهای آهن-تیتانیوم مانند مگنتیت و ایلمنیت همراه است. همۀ این کانی‌ها، کانی‌های دما بالای سنگ های مافیک و الترامافیک هستند؛ یعنی در دماهای بالا متبلور می شوند. الیوین هایی که در سنگ های آذرین دما بالا یافت می‌شوند، ممکن است دارای منطقه بندی شیمیایی باشند. در این حالت، هسته کانی غنی از منیزیم و حاشیۀ آن، سرشار از آهن خواهد بود. این منطقه بندی ناشی از تبلور ناپایدار و نامتعادل است.

 فورستریت و پروتوئنستاتیت (protoenstatite) با هم در محدودۀ دمایی 1550 درجه سانتیگراد تا حدود 1300 درجه سانتیگراد متبلور می‌شوند و از اولین کانی هایی هستند که از مذاب مافیک ایجاد می‌شوند.

الیوین های فورستریتی که دارای 88 تا 92 درصد فوستریت هستند، فاز غالب دونیت ها هستند و در پریدوتیت‌ها رایج هستند.

گابروها و بازالت‌ها معمولاً حاوی الیوین فورستریتی تا متوسط ​​هستند که از 50 تا 80 درصد فوستریت متغیر است.

الیوین غنی از منیزیم در محیط با سیلیس بالا ناپایدار است و هرگز در تعادل با کوارتز یافت نمی شود. واکنش شیمیایی که مانع همزیستی پایدار فورستریت و کوارتز به دلیل تشکیل انستاتیت ارتوپیروکسن در حضور سیلیس اضافی می‌شود، فایالیت (Fa) است، اما می‌تواند در گرانیت ها و ریولیت های غنی از آهن در تعادل با کوارتز وجود داشته باشد.

Mg₂SiO₄ + SiO₂ → Mg2Si₂O₆

انستاتیت → کوارتز + فورستریت

فراوانی الیوین های غنی از آهن Fa50 کم است. این الیوین ها در برخی از سنگ های نفوذی که در سازندهای غنی از آن نفوذ کرده اند، رخ می‌دهند. خود فایالیت به مقدار کمی در برخی از سنگ های آتشفشانی سیلیسی، مثل ریولیت ها و ابسیدین ها (شیشه های آتشفشانی) به عنوان کانی اولیه وجود دارد. همچنین در سنگ های پلوتونیک اسیدی مانند گرانیت ها در ارتباط با آمفیبول های غنی شده با آهن و پیروکسن ها نیز وجود دارد.

الیوین در سنگ های دگرگونی

الیوین ها در محیط های دگرگونی نیز وجود دارند. فوستریت و مونتی سلیت معمولاً در مناطقی ایجاد می‌شوند که ماگماهای نفوذی آذرین با دولومیت ها تماس پیدا می‌کنند. با پیشرفت فرآیند کربن زدایی در ناحیه تماس، فورستریت در دماهای پایین‌تر از مونتی سلیت ایجاد می‌شود.

الیوین های فایالیتی در رسوبات دگرگون شده غنی از آهن رشد می‌کنند. در سیستم چهار جزئی Fe₂O₃-FeO- SiO₂-H₂O، فایالیت با کانی های گرینالیت (آهن-سرپانتین)، مینه سوتایت (آهن-تالک) و گرونریت (آهن-آمفیبول) در مراحل مختلف دگرگونی همراه است. در محیط های شیمیایی پیچیده‌تر، که علاوه بر اجزای فوق، شامل آهک (CaO) و آلومینا (Al₂O₃) نیز می‌شود، فایالیت ممکن است با هدنبرژیت، ارتوپیروکسن، گرونریت و آلماندین (آهن-گارنت) همراه باشد.

 

شهاب سنگ ها

الیوین به صورت دانه های شیشه ای در شخانه های سنگی و سنگ آهنی یافت می‌شود. این کانی در شهاب ‌سنگ‌ها، معمولاً از نوع فورستریت است که فقط حاوی Fa15 تا Fa30 است. در شهاب سنگ نخلا (مصر) (یک شهاب سنگ آکندریتی)، الیوین آهنی‌تر، حاوی Fa65 است. در کندریت‌ها (شهاب‌ سنگ‌های سنگی)، الیوین معمولاً در اجسام کروی متمایز به نام کندرول‌ها قرار می‌گیرد که قطر آنها تا یک میلی‌متر است.

الیوین در گوشته زمین

اعتقاد بر این است که سنگ‌های گوشته بالایی مستقیماً زیر ناپیوستگی موهورویچ (Moho) از پریدوتیت و پریدوتیت گارنتی‌ تشکیل شده‌اند که در آن ها الیوین‌ فراوان‌ترین کانی‌ است. در گوشته بالایی که فشار زیاد است، ساختار Mg₂SiO₄ ممکن است به ساختار اسپینل تبدیل شود. در فشارهای بسیار زیاد (50 تا 100 کیلوبار) ساختمان الیوین تغییر شکل می‌دهد و با قرار گرفتن Si در مواضع چهار وجهی و Mg و Fe²⁺ در مواضع هشت وجهی به ساختمان نوع اسپینل (Spinel) تبدیل می‌گردد. ساختمان اسپینل تا حدودی متراکم تر از ساختمان الیوین است. عقیده بر این است که الیوین در گوشتۀ زمین، به فراوانی یافت می‌شود و در چنین اعماق ژرفی، الیوین احتمالاً ساختمانی از نوع اسپینل دارد.

در ساختار اسپینل، اتم های اکسیژن در نزدیکترین چهارچوب مکعبی (که در آن موقعیت هر لایه سوم همان لایه اولیه را تکرار می کند) به جای نزدیکترین اسکلت شش ضلعی (که در آن موقعیت هر لایه دوم همان لایه اولیه را تکرار می کند) ساختار الیوین قرار گرفته اند.

کانی های همراه الیوین

الیوین اغلب با پیروکسن، پلاژیوکلاز، مگنتیت، کروندوم، کرومیت و سرپانتین همراه است.

هوازدگی و دگرسانی olivine

دگرسانی های شیمیایی

الیوین ها به آسانی به کانی های گروه سرپانتین مانند آنتی گوریت Mg₆Si₄O₁₀(OH)₈ دگرسان می‌شوند. سرپانتین که رایج ترین محصول دگرسانی الیوین در سنگ های اولترامافیک است، اغلب با منیزیت همراه است. منیزیت و دیگر اکسیدهای آهن، که در همان زمان، از این دگرسانی ایجاد می‌شوند. الیوین‌های موجود در سنگ های آذرین بازیک دگرگون شده، در زیر میکروسکوپ، معمولا هاله نشان می‌دهند. این هاله‌ها که حاشیه های هم مرکزی از جنس پیروکسن و آمفیبول دارند، بر اثر ناپایداری الیوین های دما بالا درمحیط هایی با دمای پایین‌تر و حاوی H₂O ایجاد می‌شوند.

الیوین ها حتی در اسیدهای ضعیف ژلاتینه می شوند و مقاومت کمی در برابر حمله عوامل هوازدگی و محلول های معدنی گرم (هیدروترمال) دارند.

الیوین های فورستریتی عمدتاً از طریق Leaching (سنگ شویی/ آب شویی) تغییر می‌یابند که منجر به حذف منیزیم و افزودن آب و مقداری آهن می‌شود.

الیوین های فایالیتیک عمدتاً از طریق اکسیداسیون و حذف سیلیس تغییر می‌یابند.

ایدینگسیت نیز نوع دیگر از دگرسانی اولیوین است که در بازالت های آلتره شده ممکن است رخ دهد.

هوازدگی مکانیکی اولیوین

هوازدگی مکانیکی سنگ‌های غنی از الیوین منجر به آزاد شدن دانه‌های الیوین می‌شود. چنانچه این هوازدگی مکانیکی در غیاب هوازدگی شیمیایی باشد، ماسه‌های سبز یا سیاه مایل به سبز ایجاد می‌شود. نمونه‌های بارز چنین ماسه‌هایی در سواحل جزایر اوآهو و هاوایی، به‌ویژه در دیاموند هد (اوآهو) و ساوت پوینت (هاوایی) رخ می‌دهد. ماسه های آبرفتی غنی از الیوین نیز از ناواهو در آریزونا و از نیومکزیکو در ایالات متحده شناخته شده است. این ماسه‌ها الیوین شفاف (پریدوت) مورد استفاده در جواهرات را فراهم می‌کنند.

 

کاربرد الیوین

همانطور که قبلاً بیان شد، الیوین یک کانی سنگ ساز مهم در سنگ های آذرین الترابازیک و بازیک است. حضور این کانی در ساختار سنگ، استحکام و قوت بالایی به سنگ می‌بخشد. از این رو، سنگ های حاوی olivine به عنوان سنگ ساختمانی در تولید سنگ نما و سنگ کف بسیار محبوب و پراستفاده هستند. همچنین حضور الیوین همراه با پیروکسن، رنگ تیره و مشکی به سنگ می‌بخشد و این تیرگی در کنار سختی بالای دو کانی، سبب می‌شود که قیمت سنگ های مشکی حاوی این دوکانی، یعنی قیمت گرانیت مشکی نسبت به همتای رقیب مشکی خود یعنی مرمریت مشکی، بالاتر رود. بنابراین، ما هر روزه در حال استفاده از کانی Olivine هستیم؛ بی آنکه آن را بشناسیم و حتی چیزی در مورد آن بدانیم! سایر موارد استفادۀ الیوین به صورت زیر است.

• از انواع شفاف الیوین به عنوان گوهر سنگ استفاده می‌شود. این استفاده در ساخت جواهر و استفاده به صورت سنگ زینتی است. نوع شفاف اولیوین به پریدوت مشهور است. بلورهای مرغوب پریدوت از جزیره‌ای در دریای سرخ به نام زبرجد استخراج می شود.
• از انواع غیر شفاف Olivine در صنایع ریخته گری به عنوان ماسۀ دیرگداز استفاده می‌شود.
• در مهندسی کشاورزی، از طریق پخش الیوین در خاک، خاک را از CO₂ پاکسازی کرده و به این ترتیب، خاک کشاورزی را بهبود می بخشند.
• نرم کردن خاک: الیوین حاوی مقدار زیادی منیزیم است که گیاهان آن را دوست دارند! منیزیم به سلامت و نرمی خاک کمک می‌کند.
• Olivine زهکشی و تخلخل خاک را بهبود می‌بخشد و میزان آب مورد نیاز برای آبیاری گیاهان را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، به جذب کربن در خاک کمک می‌کند.
• توسط دانشگاه واگنینگن ثابت شده است که الیوین رشد گیاه را تا 15.6 درصد افزایش می‌دهد.
• از Olivine به عنوان یک اسیدزدای طبیعی که اسیدیته خاک را کاهش می‌دهد، استفاده می‌شود. این کانی مقدارpHخاک را بالا می‌برد.