عوامل مؤثر بر قیمت باریت
- رنگ و درجۀ خلوص: انواع سفید و بی رنگ به دلیل درجۀ خلوص بالاتر، قیمت بالاتری هم دارند. گاه ناخالصی های موجود در barite، علاوه بر آنکه بر رنگ کانی تأثیر میگذارند، بر بالاتر رفتن وزن آن نیز تأثیر میگذارند.
- باریت ضد اسید: این نوع از Barite در برابر آب و اسید بدون واکنش است و از این رو قیمت بالاتری دارد.
- میکرونیزه بودن و سوپر فابن بودن (مش 2500)
باریت (اسپار سنگین) چیست؟
سولفات باریم طبیعی، باریت (Barite) نام دارد؛ یک کانی سولفاته بدون آب با ترکیب شیمیایی BaSo4. یک کانی سنگین با وزن مخصوص 4.5 گرم بر سانتی متر مکعب که نام خود را به واسطۀ سنگین بودنش برگرفته است. Barite یک واژۀ یونانی به معنای سنگین است؛ به عبارت دیگر، نام آن از واژۀ یونانی barus به معنای سنگین گرفته شده است. این نام در پاسخ به وزن مخصوص بالای آن (4.5) است که برای یک کانی غیرفلزی استثنایی است. باریت که اسپار سنگین (heavy spar) نیز نامیده میشود، رایجترین مادۀ معدنی باریم است. وزن مخصوص بالا، آن را برای طیف وسیعی از مصارف صنعتی، پزشکی و تولیدی مناسب کرده است.
این کانی به طور کلی و اغلب سفید و بی رنگ است اما در اثر ناخالصی ممکن است به رنگهای آبی، قرمز، زرد، خاکستری، قهوهای، سبز و سیاه نیز دیده شود. اسپار سنگین به صورت تودهای، دانهای، شعاعی، گلولهای و کنکرسیونی تشکیل میشود.
اسپار سنگین، در رگههای سنگهای هیدروترمال (به ویژه رگههای حاوی سرب و نقره) ایجاد میشود. همچنین در سنگهای رسوبی مانند سنگ آهک، در رسوبات رسی که در اثر هوازدگی سنگ آهک ایجاد شدهاند، در نهشتههای دریایی و در حفره های سنگ های آذرین وجود دارد. در نهشتههای چشمههای آب گرم و در سنگ معدن هماتیت نیز می توان آن را یافت. Barite اغلب با کانیهای آنگلزیت و سِلستیت همراه است.
ویژگی ها و مشخصات فیزیکی
- ساختمان بلورشناسی آن اورترومبیک است.
- به شدت خاصیت نامحلول بودن دارد.
- سختی آن 3 موس است.
- ضریب شکست آن 1.63 است.
- وزن مخصوص آن 4.3 – 5 گرم بر سانتیمتر مکعب است.
انواع barite
کانی Barite از جنبه های مختلف شامل انواع متعددی است که در زیر بیان شده است:
- انواع سولفات باریم طبیعی به لحاظ رنگ: بی رنگ، سفید، خاکستری، آبی، زرد.
- به لحاظ شکل ظاهری: بلورین (شفاف) و غیر بلورین (شامل سنگ و پودر barite است).
- به لحاظ اندازه: معمولی و میکرونیزه. در صورتیکه اندازۀ ذرات barite در حدّ 20 – 25 میکرومتر باشد، به آن باریت معمولی میگویند. اگر اندازۀ ذرات در محدودۀ 2، 5 و 10 میکرومتر باشد، باریت میکرونیزه نامیده میشود. کاربرد انواع میکرونیزه، بیشتر از انواع معمولی است؛ ضمن اینکه جذب روغن در انواع میکرونیزه پایینتر میباشد.
علاوه بر موارد بالا که سبب ایجاد انواع مختلف barite میشود، وجود ناخالصیهای خاص در این کانی نیز موجب به وجود آمدن نوعی از آن به نام “باریت جیگ” میگردد. در جیگ ناخالصیهایی از عناصری وجود دارد که وزن مخصوصشان بالاتر از وزن barite است.
محیط و شرایط تشکیل کانی سولفات باریم طبیعی
سولفات باریم طبیعی در محیط ها و شرایط زمین شناسی خاص و البته متنوعی شکل میگیرد.
- باریت اغلب به صورت باطله در رگههای هیدروترمال و همراه با کانیهای گالن، اسفالریت، فلوئوریت، سیدریت، هماتیت و کلسیت شکل میگیرد.
- می توان آن را در کانسارهای نوع درۀ می سی سی پی همراه با ماسه سنگها، سنگهای رسی، سنگهای کربناته و شیلهای سیلیسی یافت. در این صورت barite به صورت چینه سان (استراتیفورم) تشکیل میشود.
- سولفات باریم طبیعی گاه از فعالیت چشمههای آبگرم حاصل میشود.
- در کانسارهای سولفیدی نوع کوروکو که منشاء آتشفشانی رسوبی دارند، سولفات باریم طبیعی در قسمت فوقانی و اطراف ذخیرۀ سولفید تودهای دیده میشود.
- وزن مخصوص barite بالاست؛ بنابراین، سنگین است. از این رو، اگر سنگهای باریتدار، هوازده شده و فرسایش یابند، به دلیل سنگین بودن و مقاومت شیمیایی خوبی که دارند، در محل باقی میماند و تشکیل کانسار برجای مانده را میدهد. عیار barite در این نوع کانسارها بین 10 تا 20 درصد است.
کاربرد اسپار سنگین چیست؟
بیش از 80 درصد از باریتی که در جهان تولید میشود، برای ساخت گِل حفاری در حفاری چاه های آب، نفت و گاز مورد استفاده قرار میگیرد. گِلی که با پودر این کانی ساخته میشود، وزن مخصوص بالایی دارد؛ این ویژگی کمک میکند تا از ریزش دیوارۀ چاه جلوگیری شود. پودر گل باریت، به اصطلاح یک کیک گِلی (mud cake) در دیوارۀ چاه ایجاد میکند. گل حفاری باید حاوی 92 تا 94 درصد barite باشد؛ آهک و گالن دیگر اجزا و ترکیبات گل حفاری را تشکیل میدهند.
در شرایطی که فشار آب و یا گاز در منطقه حفاری بالا باشد، یا حفاری در سنگهای خاصی (نظیر شیل) صورت گیرد، استفاده از سولفات باریم طبیعی بهترین گزینه است. اگر فشار آب و یا گاز در سنگهایی که مورد حفاری قرار میگیرند خیلی زیاد باشد، از مقادیر بیشتری از گالن استفاده میکنند. آهک به عنوان کاهش دهندۀ وزن مخصوص گل حفاری مورد استفاده قرار میگیرد.
دیگر کاربردها و موارد استفادۀ کانی سولفات باریم
- لنت ترمز.
- پنبۀ نسوز.
- چرم سازی.
- لاستیک سازی.
- تهیه و تصفیۀ شکر.
- تهیۀ مواد حشره کش.
- سرامیکسازی (به عنوان لعاب).
- شیشهسازی (جهت صاف و شفاف کردن شیشه).
- منبع اصلی تأمین باریم در صنایع شیمیایی.
- تولید مُنوّر و چاشنی انفجاری (نیترات باریم).
- ساخت رآکتورهای اتمی (باریم اشعههای گاما را جذب میکند).
- استفاده در آزمایشگاههای تشخیص پزشکی جهت بررسی بافت نرم مری.
- برای جلوگیری از انتشار اشعه ایکس در بیمارستانها، نیروگاهها و آزمایشگاهها.
- به عنوان سنگدانه در ترکیب سیمان سنگین و بتن سنگین.
- پوشش سطح پارکینگها، جادهها و فرودگاهها (مخلوطی از لاستیک، آسفالت و 10 درصد باریت).
- ساخت لیتوپون؛ لیتوپون ترکیب یکنواختی از سولفات باریم طبیعی و سولفور روی است. از این ماده در صنعت رنگ سازی و نساجی به عنوان سیال کنندۀ رنگ استفاده میشود.
- پودر سولفات باریم به عنوان مادۀ پر کننده در صنایع پوشاک و لوازم آرایشی کاربرد دارد. همچنین به عنوان رنگدانه سفید مورد استفاده قرار میگیرد.
پودر و گل باریت حفاری چاه های نفت و گاز
سه عامل و ویژگی مهم در سولفات باریم طبیعی وجود دارد که آن را برای استفاده در حفاری چاههای نفت و گاز مناسب کرده است:
- وزن سنگین.
- نرم بودن.
- عدم واکنش دهی آن با مواد دیگر.
این دو ویژگی بسیار عالی به صورت توأمان، سبب شده است تا از اسپار سنگین برای ساختن گل حفاری چاهها استفاده شود. وزن بالای این کانی، باعث میشود تا فشار هیدرواستاتیکی گل حفاری افزایش یابد؛ در نتیجه، اگر در حین حفاری، به منطقۀ پُر فشار برخورد شود، سنگینی barite، با این منطقۀ پرفشار مقابله میکند.
Barite در عین اینکه چگالی بالایی دارد، نرم است. این نرمی از آسیب رساندن به تجهیزات حفاری (مته و لولهها) ممانعت میکند.
در کنار همۀ این ها، سولفات باریم طبیعی یک مادۀ خنثی است. خنثی بودن این مزیت را دارد که مانع از واکنش با مواد و متریال اطراف خود میگردد؛ در نتیجه ترکیبات مضر ایجاد نمیشود.
استانداردهای سولفات باریم طبیعی مورد استفاده در صنعت نفت
بر اساس مقررات سازمان API (انیستیتو نفت آمریکا) باریت مورد استفاده در صنعت نفت باید مشخصات استاندارد خاصی را داشته باشد. این استانداردها به صورت زیر است:
- دارای چگالی نسبی 4.2 گرم بر سانتی متر مکعب باشد.
- خردایش و میزان پودر شدن سنگ barite در حدی باشد که 97% آن از سرند مش 200 عبور کند.
- میزان فلزات قلیایی خاکی قابل حل در آب کمتر از 250 میلی گرم بر کیلوگرم باشد.
- در مورد دکل های حفاری ساحلی، محتوای جیوه و کادمیم موجود در گل حفاری باید مطابق با استانداردهای زیست محیطی باشد.
جایگزینهای barite در گل حفاری شامل سلستیت، ایلمنیت، سنگ آهن و هماتیت مصنوعی است. اما هیچ یک از اینها در پس زدن barite از بازار اصلی مؤثر نبوده اند. زیرا هم قیمت بالاتری دارند، هم اینکه عملکردشان در حد رقابت با barite نیست.
علاوه بر سولفات باریم طبیعی یا همان barite، سولفات باریم مصنوعی نیز وجود دارد که توسط انسان ساخته و تولید میشود. سولفات باریم مصنوعی بلانک فیکس نام دارد که یک سولفات باریم خالص است. سولفات باریم طبیعی نسبت به انواع مصنوعی، برتریهایی دارد. مهمترین این برتریها، جذب روغن کمتر سولفات باریم طبیعی است.
معادن باریت ایران و سایر کشورهای جهان
ایران در ردۀ بزرگترین کشورهای دارنده و تولید کنندۀ سولفات باریم طبیعی در دنیاست. در کشور ما معادن barite متعددی وجود دارد. این معادن در استان های زیر واقع شدهاند.
- تهران
- استان اصفهان
- استان خراسان
- استان سمنان
- استان مرکزی
- استان یزد
- استان البرز (70 کیلومتری جنوب غرب چالوس)
- استان کرمان (کیلومتر 55 جادۀ کرمان – رفسنجان).
در سال 1996میزان تولید اسپار سنگین در دنیا حدود 4.5 تن بوده است. چین، قزاقستان، ایران، انگلستان، رومانی، چک، اسلوواکی، مراکش، الجزایر، آلمان، مکزیک، کانادا و آمریکا از کشورهای مهم تولید کنندۀ باریت در دنیا محسوب می شوند. در اوایل قرن بیست و یکم، چین و هند به بزرگترین تولید کنندگان این کانی صنعتی در دنیا تبدیل شدند.
قیمت سنگ و پودر باریت
جهت استعلام قیمت سنگ و پودر باریت با ما تماس بگیرید: 09197562272
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.